"เปลือยซับวูฟเฟอร์"

โดย...อ. ไมตรี ทรัพย์เอนกสันติ

1. ซับวูฟเฟอร์(SW)จำเป็นแค่ไหน ถ้าลำโพงเดิมลงความถี่ต่ำได้ถึง 60 Hz  ไม่ว่าลำโพงวางหิ้งหรือวางพื้น(30 Hz) ถือว่าพอเพียง ทุ้มลึกไม่ถึงกับห้วน ด้วน เป็นไม้หน้าสาม อีกทั้งห้องก็เล็กกว่า30ตารางเมตร
2. ใช้กำลังขับสูงเผื่อเยอะเช่น 200 Wrms ที่ 8 โอห์มต่อข้าง เป็นเพาเวอร์แอมป์แยกชิ้น ปกติทุ้มจะอิ่มแน่นไม่โบ๋กลวง ทุ้มลึกน่าจะพอเพียง
3. ฟังเพลงแแบบดนตรีน้อยชิ้นเช่น สตริงควอตเต จสัก 4 ชิ้น เพลงเย็นๆช้าๆนุ่มๆไม่ซับซ้อนไม่ตูมตาม แบบนี้มักรับรู้ทุ้มได้ง่ายอยู่แล้ว ซับอาจไม่จำเป็น
4. ฟังเพลงอย่างเดียวไม่ได้ดูหนังแอคชั่น ไดโนเสาร์ ซับอาจละไว้ได้
5. ถ้าลำโพงไม่ทุ้มโด่ง( one note bass) การกดปุ่มยกทุ้มที่รีซีฟเวอร์หรือ อินทริเกรทแอมป์ที่กำลังขับ100 Wrmsที่8 โอห์มต่อข้างขึ้นไป อาจช่วยทุ้มได้พอเพียงจนซับอาจไม่จำเป็น
6. ลำโพงวางหิ้ง  ที่ดอก ทุ้มขนาด 5 นิ้วขึ้นไป การวางตู้ลำโพงเข้ามุมห้อง หรือ วางบนชั้นวางติดเพดานห้อง อาจช่วยเพิ่ม " ปริมาณทุ้ม" ได้แต่ก็ต้องระวังทุ้มจะอู้ก้องด้วย ต้องลองวางดู
7. การวางลำโพงต้องเอียงหน้าเข้ามายังตำแหน่งนั่งฟัง(Toe In ) ถ้าวางหน้าตรง มวลทุ้มจะแบน จาง ฟุ้งไปหมด ไม่เป็นกลุ่มก้อน
8. ระวังพวกเครื่องเคียง เช่น สายเสียง สายไฟ สายลำโพง ต้วรองใต้เครื่อง ใต้ลำโพง แท่นไม้รองเครื่อง
รองตู้ลำโพง ที่กดการสวิงเสียงดังขึ้นตามปกติของช่วงเสียงกลางสูงถึงสูงเอาไว้( อั้น ตื้อ) เพื่อหลอกหูว่าทุ้มเยอะดี(แต่ทรวดทรงเสียง เวทีเสียง ความกังวาล เวทีตื้น-ลึกบิดเบี้ยวหมด)
9. ถ้าทำได้ครบทุกขบวนท่าดังนี้แล้ว ยังคัน อยากเสียเงินกับซับอีก ก็ตามใจ เพราะการเพิ่มซับแบบมีภาคขยายเสียงวงจรแบ่งความถี่ในตัว ก็ยังเป็นเรื่องสนุกน่าลอง แต่ขอเตือนก่อนนะครับ การเลือกซับ การจูนซับ ไม่ใช่เรื่องหมูๆ ส่วนใหญ่ต่อให้ที่คุยว่าเซียน ก็ยังทำแบบผิดๆถูกๆ  

การเลือกซับวูฟเฟอร์:

1. ถ้าทำ/เลือก ได้ ให้เล่นซับแบบ Passive มีแต่ตู้  ดอกซับ ใช้แอมป์ วงจรแบ่งเสียงอนาลอก จากภายนอกตู้ เพราะการสั่นสะเทือนของตู้ที่มีต่อภาคขยายและวงจรแบ่งเสียงมีผลทำให้ทุ้มเบลอ ไม่คมกระชับ โฟกัส  อันจะส่งผลโยงไปถึงเสียงกลาง แหลม ของระบบเดิมด้วย ! 
2. ถ้าเลือกได้ หลีกเลี่ยงภาคขยายเสียงขับดอกซับแบบ Class D  จะทำให้เสียงทั้งระบบ เบลอ ขุ่นมัว แห้ง ไร้เสียงผิว รายละเอียดของหัวโน๊ต ทุ้มคราง ไม่กระชับ เวทีเสียงด้านลึกจะตื้นเข้ามา   เช่นกัน พวกภาคขยาย class อื่นๆเช่น class E, class G, class H  ก็ไม่น่าใช้ แม้จะอ้างว่า ใช้ในงานกลางแจ้ง งานคอร์นเสริท( แอมป์ PA)เพราะพวกนี้ใช้การปรับภาคจ่ายไฟแปรผันตามองค์ประกอบขณะนั้นๆของเสียงเพลง การออกแบบนี้ เพื่อลดความร้อนและขนาดเครื่อง  น้ำหนักเครื่อง เพราะช่วงดนตรีโหมหลายๆชิ้น เสียงจะตีกันมั่วไปหมด อื้ออึง สับสน กอดกันเป็นกระจุก เหมือนหมากัดกัน แอมป์ PAพวกนี้มักติดพัดลมระบายความร้อนมา จะรบกวนคุณภาพเสียงมิติเสียง ความละเอียด ละเมียดของเสียง มิติ ไม่มี เน้น พลัง ความทน ทานอย่างเดียว
3. ซับที่มีภาคปรี วงจรแบ่งความถี่เสียง แอมป์(classD) ในตัว( ซับ Active)  ปัจจุบันหลงทางเข้าป่าออกทะเลกันหมด ใช้ภาคปรีเป็นดิจิตอล(DSP)ซึ่งทำให้เสียงแห้ง ขุ่น แบน ไร้ทรวดทรง แถมแผ่คลื่นดิจิตอลย้อนกลับไปรบกวนอุปกรณ์ตัวอื่นๆในระบบเครื่องเสียงและภาพ ( เสียงฟุ้งไม่3D ภาพจืดลง) คิดดู ขนาดไฮเอนด์ ดิจิตอล EQ ราคา ร่วม 4 แสนบาท ยังทำให้เสียงแบนลงได้(เทียบกับอนาลอก EQ ราคา2 แสนบาท ของยี่ห้อเดียวกัน) แล้ว ดิจิตอลEQ ( DSP) ที่แถมมากับตู้ซับจะเหลืออะไร ?

ตู้ซับ Active ที่มากับชุดลำโพงดูทีวี SOUND BAR ใช้DSP + class D แอมป์ ทุกรุ่นในท้องตลาด มันน่าอนาถแค่ไหน!

4. ดอกซับยิ่งใหญ่ ทุ้มจะยิ่งลงได้ต่ำลึกเท่านั้น แต่ดอกใหญ่มีข้อเสียคือ ขยับเข้า-ออกช้า จะตามดอกทุ้มปกติไม่ทัน ความเป็นตัวตนของทุ้มจะเสีย ไม่หลอมรวมเป็นก้อนเดียวกัน ทุ้มลึกจะเป็นแค่เงา ไม่ช่วยเพิ่มน้ำหนักทุ้มรวม
5. การใช้ดอกซับขนาดเล็ก เช่น 5 -6 นิ้ว ต่อขนาน-อนุกรม กันหลายดอก แล้วใช้วงจรแบ่งความถี่เสียงแบบ Passive ร่วมกัน หรือ ใช้วงจรแบ่งเสียงแบบอีเลคโทรนิคตัดเสียงต่ำเข้าเพาเวอร์แอมป์ ไปดอกลำโพงที่ ขนาน- อนุกรม เป็นแถวเช่นกัน ทั้งสองกรณี กระแสไฟตีกลับจากแต่ละดอกซับ ( Back EMF) จะวิ่งมาเจอกัน ที่วงจรPassive แล้วไหลย้อนไปแต่ละดอกซับ ป่วนกันมั่วไปหมด  กรณีวงจรแบ่งActive กระแส BackEMF จะวิ่งเข้าหากันไปแต่ละดอกซับที่ขาออกของแอมป์ นอกจากนั้น การใช้ดอกขนาดเล็ก หลายดอก ช่วยเพิ่มปริมาณทุ้มลึกได้จริง แต่ไม่ลงได้ลึกอย่างดอกซับขนาดใหญ่อยู่ดี
6. อย่างไรก็ตาม ถ้าคุณเพิ่ม Active sub ดีๆ(หรือ Passive sub)ดีๆและติดตั้ง จูน ถูกต้อง ให้กับลำโพงเดิม คุณฟังแล้ว จะติด และเมื่อตัดซับออก คุณจะแทบฟังไม่ได้เลย! มันจะเพิ่มบรรยากาศห่อหุ้มตัวคุณ ความอิ่มหวาน การทิ้งตัวลงพื้น ความสะท้านไปตามผิวกาย เป็น" ความสัมผัสผิว" มิใช่แค่ " ได้ยิน" ด้วยหู ลำโพงของคุณจะเหมือนขยายขนาดใหญ่โตขึ้น

อย่างไรก็ตาม การเลือก การจูน ซับ ไม่หมู ต้องคนที่ฟังเก่งจริงๆ ซับ มิใช่การมาแทนที่ดอกทุ้ม มันมาแค่เสริมทุ้มลึกตั้งแต่ 30-60 Hz ลงมาเท่านั้น  และที่สำคัญอีกข้อ จงจำไว้ว่า เสียงทุ้มลึก มันไปได้ไกลและทะลุทะลวงได้ดี ยังไงๆก็ห่วงการรบกวนเพื่อนบ้าน เพื่อนห้อง(คอนโด,ห้องเช่า)ให้มากๆไว้ด้วย เสียงซับมันน่ารำคาญเอามากๆอย่างยิ่ง.

สุดท้าย  ทุ้มลึกถ้าอัดหนักๆจะสั่นคลอนโครงสร้าง สิ่งต่างๆในห้องให้สั่นกราว อาจน่ารำคาญมาก หรือถล่มได้ และอาจวิ่งวนในห้อง หูจะฟังเหมือนมีใครคอยปิดเปิดหู ซ้ายที ขวาที สลับกัน โดยเฉพาะถ้าฟังจานเสียง เสียงรบกวนรัมเบิ้ลจากมอเตอร์ จะน่ารำคาญมาก.